Hoe moet ik teak tuinmeubelen schoonmaken?

Wie houdt er nu niet van die heerlijke lange en zwoele zomeravonden, waarop je lekker lang in eigen tuin kunt zitten en genieten van de zomerse temperaturen, het geluid van tsjirpende krekels, kikkers en vogels in je omgeving, terwijl je geniet van goed gezelschap met familie of vrienden. Het is normaal gesproken het seizoen van het buiten zijn, het doen van meer activiteiten in de open lucht, maar bovenal het ontspannen op je comfortabele eigen tuinset. Teak tuinmeubelen zijn daarbij een veel gekozen optie vanwege hun prachtige robuuste uitstraling en duurzaamheid.

Nu we weer tegen het einde van het tuinseizoen zitten en we een van de warmste augustusweken ooit achter de rug hebben in Nederland met tropische temperaturen die ongekend zijn voor ons klimaat, gaan we weer richting de herfst. Natuurlijk hopen we allemaal op nog een aantal aangename nazomerdagen voordat de herfst goed en wel gaat beginnen. 

Maar misschien bedenk je al hoe je je houten tuinmeubelen die je dit jaar hebt gekocht moet schoonmaken. Na jarenlang op een kunststof tuinset te hebben gezeten ben je eindelijk overstag gegaan en heb je de overstap gemaakt naar mooie houten tuimeubelen voor een meer natuurlijke uitstraling in je tuin. Hierbij had je de keuze uit vele soorten hout, maar op advies van vrienden heb je uiteindelijk voor een mooie teakhouten tuinset gekozen. Maar nu vraag je je af, hoe moet ik mijn teak tuinmeubelen eigenlijk schoonmaken? En moet ik ze nu wel of niet afdekken als ik ze buiten laat staan?

In dit artikel gaan we in op het schoonhouden en het veilig opbergen van teak tuinmeubelen en leggen we uit wat de eigenschappen van deze houtsoort zijn en hoe je hier het langst mogelijk van kunt genieten.

Herkomst van teak

Teak is een van de hardste hardhoutsoorten die er zijn. Van oorsprong is deze afkomstig uit Zuidoost-Azië, waar deze boom groeit in de tropische regenwouden van Indonesië, Thailand, Birma en India. Het merendeel van de commercieel gecultiveerde teak in de wereld is afkomstig van plantages in Indonesië.
Tegenwoordig wordt teak ook gekweekt op grote plantages in India en Zuid-Amerika (Brazilië, Costa Rica), waarmee steeds minder van de teak rechtstreeks afkomstig is uit het regenwoud. Door decennialange ontbossing zijn namelijk grote delen van het regenwoud verdwenen en het is algemeen bekend wat dit voor impact op het klimaat kan hebben. Door meer hout uit plantages te gebruiken en bovendien door een keurmerksysteem wat duidelijk maakt waaruit een bepaald soort hout afkomstig is, wordt illegale houtkap voorkomen. Aangezien veel van de oude teakbomen wereldwijd door ontbossing in de laatste decennia zijn verdwenen wordt er tegenwoordig meer gebruik gemaakt van jongere teakbomen. Sinds 2013 is het in de EU verboden illegaal gekapt hout op de markt te brengen, dus er zijn meerdere keurmerken voor teak in gebruik die de herkomst van het hout aantonen om binnen de EU te kunnen worden verkocht en verhandeld.

Keurmerk

Een boom waaruit het teak wordt gewonnen doet er normaal gesproken tachtig tot negentig jaar over voordat deze kan worden gekapt voor de houtwinning. Waar er voorheen veel illegale kap plaatsvond in de regenwouden van Zuid-Azië en Zuid-Amerika, wordt tropisch hardhout zoals teak tegenwoordig voorzien van een duurzaamheidslabel of certificaat waaraan consumenten kunnen herkennen dat het hout op duurzame wijze is geproduceerd en gewonnen.

De EU kent dan ook meerdere keurmerken of labels voor duurzaam geproduceerd hout, waaraan je de herkomst van het hout kunt herkennen en zeker weet dat je een volkomen legaal en ethisch verantwoord product aanschaft. Het bekendste label is het FSC-keurmerk, dat aangeeft dat een hout- of papierproduct onafhankelijk is geproduceerd in een FSC-goedgekeurd bos. Het keurmerk heeft niets te maken met de kwaliteit van het hout, maar geeft puur de herkomst van het gebruikte hout aan.

Eigenschappen van teak

Teakhout heeft van nature een hoog oliegehalte, waardoor het niet snel kan uitdrogen. Het wordt daarom ook veelvuldig gebruikt in de bouw en voor buitengebruik. Mede hierdoor hoef je teak tuinmeubelen in principe niet te lakken.

Het hout zal na verloop van tijd onder invloed van licht en zuurstof verkleuren naar een mooie zilvergrijze kleur. Je kunt deze verkleuring eventueel tegengaan door het hout juist wel te lakken. Hiermee behoudt het namelijk zijn natuurlijke houtkleur.

Daarnaast heeft de vezel van teak de eigenschap rechtop te gaan staan als deze vochtig wordt. Vandaar dat teakhout met name vroeger ook veel werd toegepast in de scheepsbouw voor het scheepsdek. Door de rechtopstaande vezels wordt het dek namelijk stroef en glijd je als bemanning niet uit. Tegenwoordig wordt het nog altijd toegepast in de scheepsbouw, maar meer in luxe jachten vanwege de schaarste van teak. Verder wordt teak gebruikt voor het maken van meubilair en tuinmeubilair. Het hoge oliegehalte van het hout maakt het hout uitermate geschikt voor buitengebruik.

Verder heeft teakhout een duurzaamheidsklasse 1, waarmee het tot de hardste houtsoorten behoort en wel 25 jaar of langer mee kan gaan. Teak heeft een zeer rechte groef en als het van goede kwaliteit is heeft het weinig noesten en spinten en is mooi egaal en glad.

Onbehandeld en behandeld

Teak kun je zowel behandeld als onbehandeld kopen en je kunt er zelf voor kiezen of je onbehandeld teak zelf wilt behandelen. Om zolang mogelijk van je teak tuinmeubelen gebruik te kunnen maken is het wel aan te raden deze te behandelen om hardnekkige vlekken of aanslag te voorkomen. Als het hout al is behandeld wil dat zeggen dat er een behandeling op is uitgevoerd, zoals het aanbrengen van een greywash (een soort grijze beits op het hout), waardoor het teak er ouder uitziet. Veel mensen vinden deze verkleuring namelijk aantrekkelijk.

Als je niet weet of jouw teak tuinmeubelen zijn behandeld met een greywash, dan kun je dit wel zien als je goed naar het hout kijkt. De greywash zorgt voor een grijze waas op het hout. Het hout is niet egaal grijs, maar vertoont grijze gedeelten. Deze greywash zal na verloop van tijd onder invloed van de elementen verdwijnen waardoor weer tijdelijk de natuurlijke kleur van het teak naar boven komt. Onder invloed van zuurstof, vocht en zonlicht zal het hout echter na langdurige blootstelling aan de buitenlucht vanzelf een natuurlijke grijze kleur ontwikkelen. Deze natuurlijke grijze kleur is meer egaal over het hele hout dan bij een greywash.

Een andere behandeling kan zijn het aanbrengen van een teakolie om de natuurlijke kleur van het hout te behouden. Als het hout onbewerkt is, heeft het een natuurlijke kleur, maar zal het na verloop van tijd grijs verkleuren.

Als het hout is behandeld met een greywash kun je het niet zelf behandelen. Je zult dan moeten wachten tot de greywash is verweerd en verdwenen voordat je een olie of behandeling van het hout uitvoert. Je kunt behandelde teak uiteraard wel schoonmaken.

Groene aanslag verwijderen

Onbehandelde teak kan na verloop van tijd buiten een groene aanslag ontwikkelen onder invloed van de weersomstandigheden. Deze aanslag is echter eenvoudig te verwijderen met een combinatie van groene zeep en soda. Door deze beide producten te combineren ontstaat er een licht vettig schoonmaakmiddel dat vlekken en aanslag eenvoudig verwijderd. Je kunt voor het aanbrengen een speciale spons voor teakhout of een lichtvochtige doek gebruiken. Hiermee voorkom je beschadiging van het hout en kun je de zeep toch goed in het hout wrijven om de vlekken of groene aanslag weg te nemen.

Stappen voor het schoonmaken van teak tuinmeubelen

Het schoonmaken en behandelen van teak tuinmeubilair gaan vaak samen. Om je teak tuinmeubelen te reinigen en tegelijkertijd ook te behandelen kun je de bovengenoemde combinatie van groene zeep met soda gebruiken. Hiervoor gebruik je een emmer met lauwwarm water, waaraan je groene (of bruine) zeep toevoegt. Groene zeep, in de volksmond ook wel zachte zeep genoemd, wordt al generaties lang gebruikt als een natuurlijke zeep, die vrijwel geheel biologisch afbreekbaar is en geen schadelijke stoffen bevat als zuren of petrochemische stoffen. Het is niet schadelijk voor de huid en daarmee ook niet voor het hout. Vervolgens voeg je hier eveneens 6 eetlepels soda aan toe en mengt dit goed door elkaar. Soda is eveneens een milieuvriendelijk product mits je er een afgepaste beperkte hoeveelheid van gebruikt. Soda wordt vaak gebruikt als huishoudelijk reinigingsmiddel en om vlekken uit kleding of wasgoed te verwijderen. Door gebruik te maken van een zachte of harde borstel en het mengsel in de lengterichting van de houtnerf in te borstelen wordt dit het beste door het hout opgenomen en voorkom je beschadiging van het hout. Bij de teak tuinstoelen zal dit wat meer tijd in beslagnemen dan bij de tuintafel, waarbij je eenvoudiger met de houtnerf mee kunt borstelen.

Teak tuinmeubelen natmaken

Voor je begint met het schoonmaken van je teak tuinmeubelen dien je deze eerst goed nat te maken. Je kunt dit het makkelijkste met de tuinslang doen, zodat je ook de stoelpoten en onderkanten van de zittingen goed kunt bereiken. Gebruik nooit een hogedrukreiniger hiervoor, aangezien deze het hout snel kan beschadigen.

Borstelen met de nerf mee

Reinig vervolgens de meubelen met het lauwwarme sop van soda en groene zeep. Je kunt een zachte of harde borstel gebruiken of een vochtige doek om het sop over het hout te strijken. Let hierbij op de richting van de houtnerf. Door altijd schoon te maken in de lengterichting van de nerf voorkom je dat het hout beschadigd, zeker als je een harde borstel gebruikt bij het schoonmaken.

Vlekken en groene aanslag zullen vaak het meest zichtbaar zijn op het tafelblad, maar let ook goed op de minder makkelijk te bereiken delen van de tuinstoelen en zorg dat je alles goed meepakt.

Grondig afspoelen

Nadat alle teak tuinmeubelen goed schoon zijn en je alle gedeelten hebt gehad, spoel je de meubelen opnieuw grondig af met schoon water. Hiermee spoel je alle restanten van de zeep weg. De werkzame delen van de groene zeep zullen in het hout trekken en behalve voor reiniging ook voor bescherming van het hout zorgen. Aangezien groene zeep vrijwel volledig biologisch afbreekbaar is, is dit een milieuvriendelijke manier voor het schoonmaken van je teak tuinmeubelen en hoef je je geen zorgen te maken over het zeepwater wat je nu wegspoelt. Dit zal geen nadelige gevolgen hebben voor bijvoorbeeld je gras.

Goed drogen voor behandeling

Als je van plan bent om ook nog een teakolie aan te brengen zal je je teak tuinmeubelen eerst goed moeten laten drogen. Het hout dient daarvoor door en door droog te zijn, dus het is te adviseren het tenminste 48 uur goed aan de lucht te laten drogen (zonder tussentijdse neerslag). Het aanbrengen van een laag teakolie is in feite alleen noodzakelijk als je de natuurlijke kleur van het hout wilt behouden, maar het zal het hout ook wat beter beschermen dan alleen de behandeling met groene zeep en soda.

Hardnekkig vuil en vlekken

Voor hardnekkige vlekken kun je het hout eerst licht opschuren voordat je het schoonmaakt met groene zeep en soda. Ook dit dien je altijd in de lengterichting van het hout te doen. Hiermee zal je vrijwel alle vlekken eenvoudig kunnen verwijderen.

Hoe vaak dien ik teak tuinmeubelen te reinigen?

Het schoonmaken van teak tuinmeubelen is relatief eenvoudig met de hierboven genoemde stappen. Als teak tuinmeubelen het hele jaar buiten staan zal er gemakkelijk een groene aanslag kunnen ontstaan door algen of mosvorming. Dit is normaal en tast het hout niet direct aan. Met name als de meubels de hele herfst en winter buiten staan is dit moeilijk tegen te gaan.

Doorgaans is een of twee keer per jaar reinigen voldoende om ze in goede staat te houden. Ook als er geen aanslag te zien is dien je ze alsnog te reinigen. De beste momenten zijn dan ook om dit nog voor het einde van de zomer eenmaal te doen, zodat de tuinmeubelen goed kunnen drogen, dus zo van begin september tot half september en nogmaals na het winterseizoen zodra het weer wat beter wordt zo rond begin tot half april.

Wel of niet afdekken?

In steeds meer tuinmeubelzaken zie je tegenwoordig speciale afdekhoezen voor tuinmeubilair. Met name voor loungesets zijn deze erg praktisch en zijn ze verkrijgbaar in vrijwel alle afmetingen, zodat je je loungeset tijdens de winter gewoon buiten kunt laten staan en veilig kunt afdekken.

Voor teak tuinmeubelen is het echter beter om ze niet af te dekken als ze tijdens de winter niet binnen opgeborgen kunnen worden. Je kunt ze gewoon onafgedekt buiten laten staan. Een beschermhoes kan namelijk voor lelijke plekken en kringen op het hout zorgen, dus kun je ze beter zonder hoes laten staan. Het hout is goed bestand tegen vocht, dus kan prima een bui hebben. Het enige gevaar daarbij is in feite uitdroging van het hout, waardoor het gaat krimpen en er scheurtjes kunnen ontstaan. Dit is echter normaal en zodra het hout weer nat is zal het weer uitzetten. Bij hete periodes kun je teak tuinmeubelen eventueel af en toe natspuiten met de tuinslang om het uitdrogen ervan te voorkomen.

Onderhoud van teak tuinmeubelen

Zoals eerder vermeld heeft teak van nature een hoog oliegehalte, waarmee het hout goed is beschermd tegen vocht en zuurstof en het uitstekend langdurig aan de buitenlucht kan worden blootgesteld. Teak wordt immers niet voor niets veel toegepast in de scheepvaart voor scheepsdekken en vlonders. De vezels gaan immers zoals gezegd rechtop staan wanneer het hout nat wordt, zodat het stroef wordt.
In principe is een speciale behandeling van het hout dan ook niet noodzakelijk en als je de eerder genoemde behandeling met groene zeep en soda toepast om het hout te reinigen, dan bescherm en voed je daarmee het hout ook meteen.

Je kunt eventueel een speciale teakolie gebruiken voor extra bescherming. Hierdoor zal het hout zijn natuurlijke bruine kleur langer vasthouden en wordt de vergrijzing ervan tegengegaan. Als je juist graag die zilvergrijze tint wilt hebben voor een meer robuuste en doorleefde uitstraling van je teak tuinset, dan kun je dus beter geen teakolie gebruiken en de natuur gewoon zijn gang laten gaan.

Goedkopere plantageteak

Aangezien teak door overmatig gebruik in de afgelopen decennia schaars is geworden is het een dure houtsoort geworden. Daarmee is het verkrijgen van hoogwaardige teak ook een stuk lastiger. Je zult tegenwoordig daarom steeds meer van de goedkopere varianten van teak op de markt zien, die afkomstig zijn van plantages. De kwaliteit van dit teakhout is vaak een stuk minder omdat het om jonger hout gaat. Het is dan ook aan te raden dit soort teak goed af te schermen en te behandelen met teakolie. Teakolie beschermt het hout tegen de diverse weersinvloeden en gaat de grijze verkleuring onder invloed van het zonlicht tegen.